Interview met Nelly Munyasia en Ruth Kamau van het Reproductive Health Network Kenya
Toen Donald Trump twee jaar geleden financiële steun stopzette aan buitenlandse organisaties die zich bezighouden met veilige abortus, raakte dat het Reproductive Health Network Kenya (RHNK) bijzonder hard. De organisatie was grotendeels afhankelijk van de steun van de Amerikaanse overheid.
Het resultaat: enkele familyplanning klinieken in Kenia moesten sluiten. Vrouwen en meisjes in Kenia konden hierdoor minder makkelijk aan anticonceptie komen. De voorlichting over abortus en anticonceptie viel weg, maar ook de gynaecologische en verloskundige zorg én de zorg die soa’s zoals HIV en AIDS voorkomt en behandelt. Terwijl juist in Kenia de onbeantwoorde vraag naar anticonceptie erg groot is, en het aantal ongeplande zwangerschappen erg hoog.
Waar sommige organisaties in Kenia hun beleid aanpasten om te voldoen aan de nieuwe Amerikaanse regels*, hield het RHNK voet bij stuk. Zij bleef zich inzetten voor veilige abortus. Niet zonder risico, want in Kenia is abortus officieel illegaal – tenzij het leven van de moeder in gevaar is. Via het SheDecides donatieplatform dat Rutgers in 2017 lanceerde, konden particulieren geld doneren om het budgetgat van organisaties zoals RHNK te dichten. Met succes: er werd alleen al in het eerste jaar een half miljoen gedoneerd. Het RHNK kreeg dit bedrag om hun werkzaamheden rondom abortus en anticonceptie voort te kunnen zetten.
Op 2 maart lanceerde het RHNK SheDecides officieel in Kenia. Rutgers sprak met Nelly Munyasia, initiatiefnemer van SheDecides Kenia en programmamanager bij het RHNK, en Ruth Kamau, jeugdcoördinator bij het RHNK, over de verworvenheden en uitdagingen in Kenia op het vlak van veilige abortus en anticonceptie.
Wat was het effect van de geldstop uit Amerika op jullie organisatie? Nelly: “Nu we enkel afhankelijk zijn van het SheDecides fonds kunnen we helaas niet meer zoveel vrouwen helpen als eerst. Maar door de donaties hebben in het eerste jaar alleen al 33.000 vrouwen kunnen helpen. Deze vrouwen hebben we kunnen redden. Zij zouden anders met gevaar voor eigen leven ten prooi vallen aan een onveilige abortus.”
Wat motiveert jullie persoonlijk om dit werk te doen?
Ruth: “Mijn motivatie ontstond al op vroege leeftijd. Toen ik tien jaar oud was, verloor ik twee vriendinnen aan een onveilige abortus. Ik ben me toen binnen het gezondheidsveld gaan specialiseren in seksuele en reproductieve rechten, om zulke praktijken in de toekomst te voorkomen.”
Nelly: “Ik kom zelf uit de westerse regio in Kenia, waar vrouwen en meisjes geen stem hadden. Hun enige taak lag in de keuken. Ze mochten niet gehoord of gezien worden. Na mijn studie gezondheidsmanagement zag ik kans om hulpverleners te helpen die vrouwen en meisjes een stem geven en hun reproductieve rechten verbeteren. Nu, zes jaar later, bestaat er een netwerk van hulpverleners die het onmogelijke durven doen. Zij gaan tegen de heersende cultuur en normen in door veilige abortuszorg aan te bieden. Ze worden gestigmatiseerd, moordenaars genoemd, maar ze blijven vasthouden aan hun eed om zorg te verlenen aan de mensen die dat het meest nodig hebben.”
Nelly aan het woord over hulpverleners in Kenia die het onmogelijke doen
Hoe gaan jullie het stigma op anticonceptie en abortus tegen?
Nelly: “Het stigma onder de bevolking is groot. Artsen die veilige abortussen uitvoeren, worden gezien als kindermoordenaars. Mensen realiseren zich niet dat het werk dat deze artsen doen, uiteindelijk levens redt. Ook onder artsen zelf heerst er stigma, dus brengen we hen samen en trainen wij ze met advocaten om duidelijk te maken dat het werk dat ze doen ondersteund wordt door onze grondwet.
[Videofragment: 2:40 – 4:03 Nelly aan het woord over het stigma op artsen]
In de Keniaanse grondwet staat dat een vrouw enkel een abortus mag laten uitvoeren als zij in levensgevaar is. Maar of een vrouw in gevaar verkeert door een ongeplande zwangerschap dat is een rekbaar begrip. Als een vrouw zegt zelfmoord te plegen als ze geen veilige abortus kan krijgen, dan is dat bijvoorbeeld ook een bedreiging van haar leven. In de jeugdprogramma’s, waar Ruth werkt, informeren we jongeren over veilige abortuszorg om de vooroordelen weg te nemen.”
*Om Amerikaanse steun te blijven ontvangen, moeten organisaties een contract ondertekenen waarin ze toezeggen dat ze geen voorlichting geven over abortus, de ingreep niet zelf uitvoeren en geen nazorg geven na een onveilige abortus. Ook niet met geld uit andere landen.
